Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Nöroloji AD. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Ferda Erdoğan “21 Eylül Dünya Alzheimer Günü” nedeniyle yaptığı açıklamalarla hastalığa dikkat çekti.
Prof. Dr. Füsun Ferda Erdoğan, hastalıkla ilgili yaptığı açıklamada; Dünya Alzheimer günü her yıl 21 Eylül'de kutlanıyor. Bu günde tüm dünyada, Alzheimer hastalığına ilgi yoğunlaştırılarak kamuoyuna doğru bilgiler ulaştırılmaya çalışılıyor. Alzheimer hastalığı, bunamanın (Demans) en yaygın biçimleri arasındadır. Bunama yaşlanma sırasında oluşan normal bir süreç değildir, ancak yaşlanma ile birlikte sıklığı artmaktadır. Bunama; bir kişinin bağımsız olarak işlev görme yeteneğini, düşünme, davranışsal ve sosyal becerilerini bozarak bu işlevlerde sürekli bir kayba neden olmaktadır.
Alzheimer hastalığı, bunamanın en sık görülen nedenidir. Beynin küçülmesine ve beyin hücrelerinin ölmesine neden olan ilerleyici bir nörolojik bozukluktur. Hastalığın erken belirtileri arasında unutkanlık oldukça çarpıcıdır; son olayları veya konuşmaları unutmayı içerir. Hastalık ilerledikçe, Alzheimer hastalığı olan bir kişi ciddi hafıza bozukluğu geliştirecek ve günlük görevleri yerine getirme yeteneğini kaybedecektir. Alzheimer hastalığında beyindeki mikroskobik değişiklikler, hafıza kaybının ilk belirtilerinden çok önce başlar.
Beyinde 100 milyar sinir hücresi (nöron) vardır. Her sinir hücresi, iletişim ağları oluşturmak için diğerleriyle bağlantı kurar. Sinir hücresi gruplarının özel görevleri vardır. Bazıları düşünme, öğrenme ve hatırlama ile ilgilidir. Diğerleri görmemize, duymamıza ve koklamamıza yardımcı olur. Beyin hücreleri işlerini yapmak için küçük fabrikalar gibi çalışırlar. Malzeme alırlar, enerji üretirler, ekipman inşa ederler ve atıklardan kurtulurlar. Hücreler ayrıca bilgileri işler ve depolar ve diğer hücrelerle iletişim kurar. Her şeyi çalışır durumda tutmak, büyük miktarda yakıt ve oksijenin yanı sıra koordinasyon gerektirir.
Bilimsel veriler, Alzheimer hastalığının beyin hücrelerindeki bu fabrikanın parçalarının iyi çalışmasını engellediğine işaret ediyor. Sorunun nerede başladığı bilinmiyor. Ancak tıpkı gerçek bir fabrika gibi, bir sistemdeki yedeklemeler ve arızalar gibi problemler, diğer alanlarda da sorunlara neden olabiliyor. Hasar yayıldıkça, hücreler işlerini yapma yeteneklerini kaybediyorlar ve sonunda ölüyorlar ve beyinde geri dönüşü olmayan değişikliklere oluşuyor.
İlaçlar semptomların ilerlemesini geçici olarak iyileştirebilir veya yavaşlatabilir. Bu tedaviler bazen Alzheimer hastalığı olan kişilerin işlevini en üst düzeye çıkarmasına ve bir süre bağımsızlığını korumasına yardımcı olabilir. Ancak hastalığın kesin bir tedavisi yoktur. Hastalık bulguları açığa çıkmadan önce değiştirilebilir risk faktörlerine yönelik tedbirler alınmalıdır.
Bunlar:
Sigara ve alkol kullanımının önlenmesi ya da azaltılması, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma(haftada en az 150 dakika, özellikle aerobik egzersizler), kan basıncı ve kan şekerinin kontrol altında tutulması, işitme kaybı ve azalmasının önlenmesi ve tedavisi, yalnızlık, sosyal izolasyon ve sedanter yaşamın ileri yaşlarda önlenmesi çok yüksek önem arz etmektedir. İleri yaşlardaki anne-babalarımızı ve nine ve dedelerimizi yalnız yaşama mahkum etmememiz oldukça önemli bir sosyal tedbirdir. COVID-19 pandemisi bu nedenle birçok yaşlı insanda bunama gelişimini ne yazık ki arttırmış ve hızlandırmıştır. Okuma, yabancı dil öğrenme, müzik aletleri çalma, sosyal gruplar içinde olma, yeni hobiler edinme, sosyal hayatı devam ettirme, kaygı ve depresyondan uzak durma ve bilişsel ve sosyal üretkenliği devam ettirme Alzheimer hastalığından korunmak için oldukça önemlidir. Yine Alzheimer hastalığı olan kişileri ve bakıcılarını desteklemeye yardımcı olacak farklı programlar ve hizmetler geliştirilebilir.
Prof. Dr. Füsun Ferda Erdoğan,“Bu yılın teması olan 'Demansı Bil, Alzheimer'ı Bil'sloganı ile demansın uyarı işaretlerine, teşhisine, COVID-19'un küresel demans topluluğu üzerindeki devam eden etkisine ve daha fazlasına odaklanan 2021 kampanyasının devamı niteliğindedir. Tüm bu çabalar ile demans tedavisi için ve sağlanması gereken destekler için gelişmelerin, potansiyel atılımları teşvik eden kampanyaların ve demansla yaşayan insanlara ve ailelere desteğin öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır.” ifadelerini kullandı.
